Louwe Huizenga wordt op 14-05-1893 geboren in een tamelijk arm gezin in het Groningse dorp Wehe (nu Wehe-den Hoorn) in het Marnegebied. Hij is een apart kind en wordt slagersknecht op zijn dertiende. In 1915 werkt hij bij een slager in de Nieuwe Ebbingestraat in Groningen. Op een mooie voorjaarsavond in 1915 betreedt Louwe het sportterrein aan de Korreweg in Groningen. De noordelijke atletiektop is in training en de 21-jarige Louwe vraagt of hij een keertje mee mag lopen. Tot ieders verbazing wint hij de trainingswedstrijd met groot gemak, in zijn slagerskloffie en op gewone schoenen. Drie jaar lang wint Louwe bijna elke wedstrijd waar hij aan meedoet. Hij verbetert vele Nederlandse records, van de 1500 meter tot de marathon, en zelfs (officieus) het wereldrecord op de marathon. Louwe neemt het zelfs succesvol op tegen renpaarden, wielrenners en de stoomtrein. Hij blijft erbij werken en bezorgt hardlopend pakken vlees tot in Haren en Bedum toe.Een legende is geboren, " Louwe Huizenga "
Hoe kon hij zo goed worden? Dat is bij elke kampioen een beetje een raadsel, maar zeker is dat Huizenga zijn natuurlijke aandrang om hard te lopen spontaan ontwikkelde. Trainen gold in de vroege jaren van de atletiek als onsportief, maar de Groninger kon het lopen gewoon niet laten. Als kind rende hij achter de paardentram aan naar school, of soms gewoon kilometers lang voor de lol. Als slagersknecht bracht hij de bestellingen rennend rond.
Hoe goed was hij dan?
Volgens de kranten uit die tijd had Huizenga hoge ogen kunnen gooien bij de Spelen van 1916, als die niet waren afgelast vanwege de Eerste Wereldoorlog. Tijdens een solomarathon in 1915 liep hij de 25 Engelse mijl (40.225 km) in 2.32.40 minuten, dat was 4.14 minuten sneller dan olympisch kampioen en wereldrecordhouder Kennedy McArthur in 1912. Het record is nooit erkend, omdat geen officiële tijdwaarnemers aanwezig waren.
Huizenga verbeterde tien officiële Nederlandse records.
Hij wordt Nederlands Kampioen op de 5000 m., in 1915? en 1916.
Op de volgende nu nog courante disciplines verbetert hij het Nedelands Rerord:
op de 10.000 m. in 35 min. 01,4 sec., 1 uur 16.868,50 m. en 20 km in 1 uur 13 min.18,2 sec.
Op de recordlijst van eind 1917 staat hij ook met records op de 7 km, 8 km, 9 km, 15 km en 168681/2 m.
De records op de 7, 8, 9,15 en 20 km loopt hij in één wedstrijd op 14-11-1915.
Zijn populariteit had Huizenga mede te danken aan zijn eigenzinnige gedrag.
Hij was een echte entertainer en maakte vaak een show van zijn wedstrijden.
Zo marcheerde hij een keer bij een race over 5 Mijl op het Schuttersveld in Rotterdam hele stukken op de maat van de muziek over de baan, tot groot vermaak van het dolenthousiaste publiek. Dan weer hield hij even in om zijn tegenstanders op te wachten om ze vervolgens met een fenomenale tussensprint te kijk te zetten.
Desondanks won Huizenga de wedstrijd met meer dan een volle ronde voorsprong op de rest.
Waarom is Huizenga niet bekend gebleven?
De geliefde hardloper was ook een onaangenaam mens. Hij was een dronkelap en sloeg zijn vrouw en zoon. Mede door zijn lastige karakter, tegenwerking van de atletiekbond (de NAU), een ongelukkige liefde en ruzie met de pastoor komt zijn carriere voortijdig ten einde. Louwe raakt aan lager wal, wordt alcoholist en sterft eenzaam op 11-10-1973, tachtig jaar oud, te Ruinerwold (Dr.). Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij lid van de NSB. Wegens heulen met de Duitsers werd hij na de oorlog tot anderhalf jaar cel veroordeeld. Dat hij meer dan vijftig jaar eerder drommen toeschouwers trok, was vergeten. De dood van de wonderloper haalde geen enkele krant.
Hij wordt Nederlands Kampioen op de 5000 m., in 1915? en 1916.
Op de volgende nu nog courante disciplines verbetert hij het Nedelands Rerord:
op de 10.000 m. in 35 min. 01,4 sec., 1 uur 16.868,50 m. en 20 km in 1 uur 13 min.18,2 sec.
Op de recordlijst van eind 1917 staat hij ook met records op de 7 km, 8 km, 9 km, 15 km en 168681/2 m.
De records op de 7, 8, 9,15 en 20 km loopt hij in één wedstrijd op 14-11-1915.
Zijn populariteit had Huizenga mede te danken aan zijn eigenzinnige gedrag.
Hij was een echte entertainer en maakte vaak een show van zijn wedstrijden.
Zo marcheerde hij een keer bij een race over 5 Mijl op het Schuttersveld in Rotterdam hele stukken op de maat van de muziek over de baan, tot groot vermaak van het dolenthousiaste publiek. Dan weer hield hij even in om zijn tegenstanders op te wachten om ze vervolgens met een fenomenale tussensprint te kijk te zetten.
Desondanks won Huizenga de wedstrijd met meer dan een volle ronde voorsprong op de rest.
Waarom is Huizenga niet bekend gebleven?
De geliefde hardloper was ook een onaangenaam mens. Hij was een dronkelap en sloeg zijn vrouw en zoon. Mede door zijn lastige karakter, tegenwerking van de atletiekbond (de NAU), een ongelukkige liefde en ruzie met de pastoor komt zijn carriere voortijdig ten einde. Louwe raakt aan lager wal, wordt alcoholist en sterft eenzaam op 11-10-1973, tachtig jaar oud, te Ruinerwold (Dr.). Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij lid van de NSB. Wegens heulen met de Duitsers werd hij na de oorlog tot anderhalf jaar cel veroordeeld. Dat hij meer dan vijftig jaar eerder drommen toeschouwers trok, was vergeten. De dood van de wonderloper haalde geen enkele krant.Verdiende hij ook aan zijn talent?
Als tiener won Huizenga met een weddenschap 100 gulden met een race over 24 kilometer tegen een paardentram – 8 gulden was het weekloon toen. Later overwoog hij naar Amerika te gaan om zijn geluk als prof te beproeven. Dat werd hem afgeraden, onder andere door schaatskampioen Jaap Eden. Het geld bleef echter trekken, waardoor hij vaak problemen had. In die tijd golden strenge amateurregels.
Wedstrijden
Drie jaar lang won Louwe Huizenga bijna alle atletiekwedstrijden waar hij aan meedeed, zowel in Groningen als in de rest van Nederland. Hij groeide tijdens de Eerste Wereldoorlog in Groningen uit tot de eerste echte volksheld van Groningen. Op wedstrijden waar Huizenga aan meedeed kwamen duizenden mensen af. 'Is "Huizenga loopt" hét machtwoord om de menschen naar het sportterrein te trekken,' vroeg een verslaggever van de Provinciale Groninger Courant zich af in 1916. 'We weten het niet, maar wel, dat hij zondag weer de held van den middag was. Als hij in de baan verschijnt, dan jubelt heel de massa, bij elke passage voorbij de tribune dondert het applaus over de "reuzenprestatie" van den hardlooper.'
In 1914 werden in Groningen zo’n 1500 Britse militairen geïnterneerd. Ze waren op vlucht voor de Duitsers de Nederlandse grens over gegaan en volgens de internationale verdragen door Nederland ontwapend en geïnterneerd in een barakkenkamp in Groningen. Om de verveling tegen te gaan werden diverse activiteiten ontplooid in het Engelse Kamp. Zo werd op 24 oktober 1915 een marathon gelopen. De te kloppen man was het fenomenale hardlooptalent Louwe Huizenga die in de voorbereiding 55 kilometer, heen en terug naar Assen, liep. Het Nieuwsblad van het Noorden schreef over deze marathon: "Onze hardlooper Huizenga heeft gisteren opnieuw een staaltje van zijn kunnen gegeven, waaruit wel blijkt hoe hij een der weinige uitverkorenen op sportgebied is die bij zorgzame training wellicht het allerhoogste kan bereiken. Trouwens het allerhoogste, het wereldrecord heeft hij dat gisteren al niet verbeterd?"
Huizenga liep de marathon in 2.32.40!
Bijna een kwartier sneller dan het Nederlandse record van Arie Vosbergen en ook vier minuten sneller dan het wereldrecord welke McArthur liep tijdens de Olympische Spelen in Stockholm in 1912.
Hoewel er wel officials aanwezig waren was er geen officiele tijdswaarnemer van de Nederlandse Athletiek Unie aanwezig. Een tijdswaarnemer was wel aangevraagd, maar niet, zoals de regel voorschreef, minstens tien dagen van te voren. Erg jammer want Huizenga liep alle Nederlandse records tussen de 3 tot 40 kilometer.
En dat waren er nogal wat. Zo bestonden in die tijd ook records op de drie, vier en zeven kilometer. Nog geen maand later organiseerde de Groningers opnieuw een marathon om de sceptici te laten zien dat Louwe Huizenga werkelijk zo’n bijzondere atleet was. Op een zwarte sintelbaan van 591 meter, waar de regen en de storm vrij spel hadden, liep Huizenga de records op de zeven, acht, negen, vijftien en twintig kilometer uit de boeken. Omdat de baan op het Noordersportterrein volgens de verslaggever van het Groninger Dagblad meer op een verdronken land leek dan op een renbaan waren de omstandigheden abominabel. Voor Huizenga bleef slechts een klein strookje over voor zijn verrichtingen. De verslaggever eindigt zijn relaas met:
"De handicap door bodem en weersgesteldheid begint zich in de 14 K.M. reeds te uiten, doordat zijn elastische gang gaat verminderen. ‘t Is dan ook ongeveer in de 14e K.M. dat hij komt te vallen en zich vrij ernstig aan knie en handen bezeert. Vooral zijn rechterknie is leelijk geschaafd langs het sintelgruis. Hij vervolgt wel den strijd doch in zijn loopen en gelaatsuitdrukking is het niet de Huizenga zooals we die gewoon zijn.
Een soort neerslachtigheid bevangt hem, terwijl de kniewond hem zichtbaar pijn doet. Zijn prachtige lange pas, die gemiddeld 1.70 M. bedraagt, verflauwt en bedraagt niet meer dan 1.32 M. Bij de 20 K.M. is hij genoodzaakt den strijd op te geven, doordat zijn onderdaan den dienst weigert en verder forceeren wellicht ernstige gevolgen had kunnen hebben. Van vermoeienis is echter geen sprake en onder het masseeren heeft hij praats voor drie, wat den heer van Leeuwen de opmerking doet maken, dat het een reuzen-athleet is. Wat lichaamsbouw betreft is Huizenga ook een type-looper en zijn uithoudingsvermogen is zeldzaam."
Na afloop ontving Louwe Huizenga van de Nederlandse Atletiek Unie een zilveren kruis voor zijn prestatie.
Op 24 september 1916 wordt de derde marathon van Groningen gelopen met naast Huizenga vijf Engelse atleten, de Belgische kampioen Achiel de Vos en de Groningers Jullens en Smit. De meeste lopers vallen halverwege uit. Op de bagagedrager van een motor of liggend in een zijspanwagen worden ze teruggereden naar Groningen. Huizenga wint ook deze marathon. Met zijn tijd van 2 uur 48 minuten en 58 seconden is hij 5 minuten en 14 2/5 seconde onder het oude record van Vosbergen gebleven. De enige andere loper die de sintelbaan van het Noordersportterrein weet te halen is Smit. Hij heeft een achterstand van iets minder dan dertig minuten. Op 22 oktober van hetzelfde jaar wordt er door Huizenga een poging gewaagd om op alle afstanden een record te vestigen. Veel Groningers liepen uit om dit wereldwonder te zien. Het was zo druk dat Huizenga in de laatste fase van de loop amper de finish kon bereiken. Horden toeschouwers en fietsers noopte Huizenga tot een slalomrace. De fietsers bleven, ondanks aanmaningen, veel te dicht voor hem rijden waardoor Huizinga steeds in het opgejaagde stof liep.
Het Groninger Dagblad spreekt dan ook schande over de medewerking van de sportenthousiasten. Door de vele botsingen van fietsers onderling is het volgens de krant dan ook een goede dag geweest voor de rijwielherstellers! Uiteindelijk wist hij de marathon te voltooien in 3.01.22. Wel liep hij nieuwe Nederlandse records op de tien, vijftien en twintig kilometer én verbeterde hij het half uur en het uurrecord.
Hoe het met Louwe Huizenga afliep
In 1917 kwam even abrubt een eind aan de carrierre van Huizenga: hij werd voor drie maanden geschorst wegens vermeend professionalisme. (1 juni 1917 tot 1 september 1917).
Er was in Groningen n.l een Huizenga-fonds opgericht en financiele ondersteuning van sporters was destijds streng verboden. Door zijn eigenzinnige karakter kwam hij echter al snel in conflict met de atletiekbond, Louwe zou de amateurbepalingen hebben overtreden.
De NAU benoemt een "Commissie-Huizinga" (let op de foute naamgeving), die de aantijgingen onderzoekt. De commissie concludeert "dat vele beweringen op praatjes berustten, waarvan eenige door het toedoen van de beschuldigde zelf in de wereld waren gekomen". Toch zijn er voor het Dagelijks Bestuur termen aanwezig om Huizenga voor drie maanden te schorsen. Na een schorsing en verschillende ruzies met atletiekofficials en medeatleten keerde hij de sport eind 1918 verbitterd de rug toe, al maakte hij nog wel twee keer - in 1923 en 1951 (!) - een rentree.
Het is het einde van zijn carrière.
Louwe Huizenga zelf verhuisde in 1919 naar Meppel en begon een paar jaar later een eigen slagerij in Ruinerwold. Daar is hij zijn hele leven blijven wonen. Hij deed in Drenthe af en toe nog mee aan wedstrijden en maakte ook daar grote indruk op de toeschouwers. Hij liep ook nog wel eens, als weddenschap, tegen een paard of een wielrenner. Maar zijn glorietijd was voorbij. Op 26-06-1920 is Louwe Huizenga (27 jaar) te Meppel getrouwd met Aaltje Tinholt (32 jaar)
Hardloper Huizenga, het verhaal van een vergeten wonderatleet.
Door Job van Schaik.
Paperback - 174 pagina's - prijs: 17,50
ISBN/EAN: 9789020408171
Uitgever: Veen, L.J.
Het Groninger Dagblad spreekt dan ook schande over de medewerking van de sportenthousiasten. Door de vele botsingen van fietsers onderling is het volgens de krant dan ook een goede dag geweest voor de rijwielherstellers! Uiteindelijk wist hij de marathon te voltooien in 3.01.22. Wel liep hij nieuwe Nederlandse records op de tien, vijftien en twintig kilometer én verbeterde hij het half uur en het uurrecord.
Hoe het met Louwe Huizenga afliep
In 1917 kwam even abrubt een eind aan de carrierre van Huizenga: hij werd voor drie maanden geschorst wegens vermeend professionalisme. (1 juni 1917 tot 1 september 1917).
Er was in Groningen n.l een Huizenga-fonds opgericht en financiele ondersteuning van sporters was destijds streng verboden. Door zijn eigenzinnige karakter kwam hij echter al snel in conflict met de atletiekbond, Louwe zou de amateurbepalingen hebben overtreden.
De NAU benoemt een "Commissie-Huizinga" (let op de foute naamgeving), die de aantijgingen onderzoekt. De commissie concludeert "dat vele beweringen op praatjes berustten, waarvan eenige door het toedoen van de beschuldigde zelf in de wereld waren gekomen". Toch zijn er voor het Dagelijks Bestuur termen aanwezig om Huizenga voor drie maanden te schorsen. Na een schorsing en verschillende ruzies met atletiekofficials en medeatleten keerde hij de sport eind 1918 verbitterd de rug toe, al maakte hij nog wel twee keer - in 1923 en 1951 (!) - een rentree.
Het is het einde van zijn carrière.
Louwe Huizenga zelf verhuisde in 1919 naar Meppel en begon een paar jaar later een eigen slagerij in Ruinerwold. Daar is hij zijn hele leven blijven wonen. Hij deed in Drenthe af en toe nog mee aan wedstrijden en maakte ook daar grote indruk op de toeschouwers. Hij liep ook nog wel eens, als weddenschap, tegen een paard of een wielrenner. Maar zijn glorietijd was voorbij. Op 26-06-1920 is Louwe Huizenga (27 jaar) te Meppel getrouwd met Aaltje Tinholt (32 jaar)
Hardloper Huizenga, het verhaal van een vergeten wonderatleet. Door Job van Schaik.
Paperback - 174 pagina's - prijs: 17,50
ISBN/EAN: 9789020408171
Uitgever: Veen, L.J.
