Hoofdmenu:
Jacob Molenhuis -
Jacob Molenhuis (1894-
In 1916 kocht de 22-
Bij hen thuis, op locatie of later in zijn fotostudio boven zijn fietsenwerkplaats in Kruisweg. Ook maakte hij herinneringsfoto’s van zieken en overledenen. Vaak werd de kist rechtop gezet om de overledene beter voor de lens te krijgen.
Het oeuvre van Molenhuis heeft zowel grote historische als culturele waarde. Bijna zestig jaar lang legde Molenhuis het leven in de verdwenen besloten agrarische samenleving van Noordwest-
Gelegenheidsportretten maakte Molenhuis dus, maar zonder de gebruikelijke mechanische toets van de doorsnee studiofotograaf. Zijn belichting en scherpte en verhouding tot de geportretteerde zorgen voor een noeste schoonheid. Je wordt een vuurpijl en je stuift ver weg, ik weet niet waar naartoe. Raadsels geeft dit werk op, terwijl het dwingt tot verbluft kijken en huiveren, kijken en huiveren.
Foto's zijn gedoemd een zo troebel verhaal vertellen dat de leugen om de hoek rondhangt, klaar om toe te slaan. Kijk naar het portret van de jonge man, ergens in de jaren twintig of dertig gemaakt door Jacob Molenhuis, in de kleine studio boven zijn winkel. Alles staat erop. De stevige romp in het krappe zondagse pak, de handen, het zware plooiloze gezicht. Een groot oor, een lange bovenlip, het naar het gebruik van die dagen kortgeknipte, opzijgeschoven haar. De wangen van de man en het uiteinde van zijn flinke neus zijn verkleurd. Dat duidt erop dat hij veel in de buitenlucht verkeert en, waarom niet, ook nog dat hij dan een pet met een klep draagt. Voorhoofd en neusrug zijn immers bleek, niet zonverbrand. We zijn er: dit is een boerenzoon. Leuk dat die jongen een vulpen in zijn borstzak stak. Zou hij verliefd zijn en een brief aan zijn meisje hebben geschreven, of zelfs een gedicht?
Veel woorden, en allemaal niets waard. Die neus en die wangen kunnen ook gekleurd zijn door drankmisbruik en misschien duiden lome blik en vulpen op een betrekking bij een kantoor -
Een portret als dit is een open boek, alleen kunnen we het niet lezen. Elk detail dat zich laat benoemen is goed voor een speculatieve verdwaaltocht, voor holle romantiek, voor jokkentjes op zijn minst en behaagzieke interpretatie in het ergste geval. Maar de leugen zit niet in de foto, de leugen schuilt in onze verbeeldingskracht. Maar de waarheid van de gefotografeerde is privé, die laat zich niet vastleggen, nog door geen honderd fotografen. De foto's van Molenhuis zijn eeuwig en sterk omdat ze elke geportretteerde twee gezichten geven, die elkaar onthullen hoewel ze elkaar afdekken. Praktisch gesproken bieden ze een accurate inkijk in de tijd en ruimte van knoopschoentjes, van hard werken en vroeg oud, van de stijve boord en de baby op het schapevachtje. Jacob Molenhuis zag dat en hij zag ook iets anders. Of zijn modellen alleen zijn of met zijn drieën, ze weten altijd van zijn lens en ze wachten op de klik van zijn sluiter.
Dan gebeurt het. Iets zweeft naar Molenhuis toe, bedoeld voor zijn oog en zijn brein, maar eer het daar is heeft zijn camera toegeslagen.
Fotocamera Jacob Molenhuis
Foto beschikbaar gesteld: Jaap Molenhuis, Nijmegen
Van Jacob Molenhuis persoonlijk weten we niets, behalve dat hij als fotograaf nog meer zag. In zijn foto's smeult het verder. Een vrouw met haar tot aan haar dijen fotografeerde hij in haar nachthemd, het licht op de scherpe neus, een schaduw over de borende blik achter het haar. Terwijl je je afvraagt op wiens initiatief deze foto werd gemaakt -
In 1997 kreeg Molenhuis postuum culturele erkenning, doordat twee van zijn foto’s werden opgenomen in het internationaal vermaarde Photography Book van Phaidon. Eind 2009 verscheen een prachtig overzichtswerkje van Bertus Fennema bij Uitgeverij Noordboek:
Jacob Molenhuis – Fotograaf van een verdwenen samenleving. Een verrukkelijk boekje.
Herkent of kent u een van deze personen op de foto's? Stuur een
Uitgeverij:Noordboek
ISBN : 9789033008412
Auteur: Bertus Fennema
Uitvoering: gebonden
1e druk
Aantal pagina's 128
Diverse bronnen: Erik de Graaf, Bouilla Baise Work, Spaarnestad Photo en Cadoc